3 Dizgi
3.1 Satır ve Sayfa Kesme
\LaTeX, kelimeler arası boşlukları otomatik ayarlayarak satırları iki yana yaslayarak dizer. Bir satırı kesip yeni bir satıra geçmek için \\ veya \newline komutları kullanılır.
Birinci komut \\* şeklinde verildiğinde satırdan sonra sayfa kesilmesini önler.
Benzer şeyi \linebreak komutu da yapar. Fakat bu komut ile satır kesilirse \LaTeX kalan yarım satırı iki yana yaslar. \nolinebreak komutu ise satırın kesilmesini önler.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\LaTeX, kelimeler arası boşlukları otomatik ayarlayarak satırları iki
yana yaslayarak dizer. Bir satırı kesip yeni bir satıra geçmek için \\
veya \newline komutları kullanılır.
\end{document}Birçok kelimeyi birlikte aynı satırda tutmak gerekirse \mbox komutu kullanılır:
\mbox{<metin>}Buradaki <metin> içindeki kelimeler her durumda birleşik kalırlar. Benzer şeyi \fbox komutu da metin etrafına çizgi çizerek yapar.
Sayfayı kesip yeni bir sayfaya geçmek için \newpage ya da \pagebreak komutları kullanılır. \nopagebreak komutu sayfa kesilmesini önler. \newpage ile \pagebreak komutları arasında da \newline ile \linebreak komutlarındakine benzer bir fark vardır.
3.2 Heceleme
Bazen tüm bu ayarlamalara rağmen \LaTeX bazı kelimeleri doğru heceleyemeyebilir. Böyle durumlarda hecelemeyi elle yapmak gerekir. Yanlış hecelenen kelimenin bölünebileceği yerler \- komutuyla gösterilir:
He\-ce\-le\-meBu sadece ilgili kelimenin tireyle ayrıldığı yerde doğru hecelenmesini sağlar. Aynı kelime belgenin başka bir yerinde yine yalnış hecelenebilir. Bunun yerine \begin{document} komutundan sonra \hyphenation komutuyla hece yerleri tire (-) işaretiyle gösterilmiş olan kelime listesi oluşturulursa belgenin tamamına bu kural uygulanmış olur. Örneğin
\hyphenation{He-ce-le-me FORTRAN}komutuyla “Heceleme” kelimesinin nereden bölüneceği, “FORTRAN”, “Fortran” ya da “fortran” kelimelerinin bölünmeyeceği \LaTeX’e söylenmiş olur.
3.3 Cümle Sonları ve Genişlemeyen Boşluklar
\LaTeX, okumayı kolaylaştırmak için cümle sonlarında fazladan boşluklar bırakır. Bunu yaparken de her cümlenin nokta, soru işareti veya ünlem işaretiyle bittiğini varsayar. Kısaltmalarda büyük harflerden sonra nokta gel(ebil)diğinden, büyük harften sonra nokta koyulursa \LaTeX bunu cümle sonu saymaz. Eğer bir büyük harften sonra nokta koyuyorsanız ve burası cümlenin sonuysa \LaTeX’in burayı cümle sonu sayması için büyük harften sonraki noktanın önüne \@ koymanız gerekir.
\LaTeX’in noktadan sonra fazladan boşluk koymamasını isterseniz \frenchspacing komutunu kullanırsınız. Bu komutu kullandıysanız, artık noktadan önce \@ koymanıza gerek yoktur. Daha sonra tekrar cümle sonlarında fazladan boşluk kullanmak istenirse de \nonfrenchspacing komutu kullanılır.
Unvan kısaltmasından sonra unvanın ait olduğu kelimeyle birlikte kalması ve fazladan boşluk bırakılmaması için tilda (~) işareti kullanılabilir. Bu işaret hem genişlemeyen bir boşluk bırakır hem de satırın orada kesilmesini önler.
3.4 Aralıklar
\LaTeX’de hem dikey hem de yatay aralıklar otomatik olarak ayarlanır. Fazladan aralıklar bırakmak için komutlar kullanılır.
Aralık bırakırken kullanabileceğimiz ölçü birimleri Tablo 3.1’de gösterilmiştir.
| Birim | Değer |
|---|---|
| mm | milimetre \approx 1/25 inç |
| cm | santimetre = 10 mm |
| in | inç = 25.4 mm |
| pt | punto \approx 1/72 inç |
| em | Kullanılan yazı tipinde ‘M’ harfinin genişliği |
| ex | Kullanılan yazı tipinde ‘x’ harfinin yüksekliği |
3.4.1 Dikey aralıklar
Dikey aralık birkaç komutla bırakılabilir. Bunlardan biri \vspace olup, komut iki boş satır arasında
\vspace{<uzunluk>}şeklinde verilir. Komut bu şekilde verildiğinde komutun zorunlu değişkeninde birimiyle belirtilen uzunluk kadar dikey aralık bırakılır. Eğer bir sayfanın başında veya sonunda aralık bırakılmak istenirse, komut \vspace* şeklinde yıldızlı vermelidir. Bu komutun aralığa ilave yapan \addvspace sürümü de vardır.
Bir paragrafın iki satırı arasında veya bir tablonun satırları arasında ilave aralık açmak için
\\[<uzunluk>]komutu kullanılır. Bu komutlarda belirtilen uzunluklar negatif de olabilir.
Sınırsız bir dikey aralık oluşturmak için \vfill komutu kullanılır. Bu komuttan sonra gelen her şey sayfanın altına yaslanır.
Ön tanımlı gelen \smallskip, \medskip ve \bigskip komutları sırasıyla küçük, orta ve büyük aralıklar bırakır.
3.4.2 Yatay aralıklar
Ön tanımlı yatay aralıklar
\ \, \: \; \quad \qquad \!komutlarıyla verilir. Bu komutlar sırasıyla bir sözcük arası, 3/\!18 em, 4/\!18 em, 5/\!18 em, 1 em, 2 em, -3/\!18 em uzunlukta yatay aralık bırakır.
Belli bir uzunlukta yatay aralık bırakmak için \hspace komutu kullanılır. Yine dikey aralıkta olduğu gibi yatay aralık negatif de olabilir. Eğer aralık satır başına veya sonuna rasgelse dahi bu aralığı korumak istiyorsanız, yıldızlı \hspace* komutu kullanırsınız.
Komutlardan önce veya sonra boşluk bırakmak farklı sonuçlar üretir.
Sınırsız bir yatay aralık oluşturmak için \hfill komutu kullanılır. Bu komuttan sonra gelen her şey satırın sonuna yaslanır. Hem satır sonuna yaslamak hem de aralığı noktalarla doldurmak isterseniz \dotfill komutunu kullanırsınız. Satır sonuna yaslayıp aralığa çizgi çekmek isterseniz de \hrulefill komutunu kullanırsınız.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\noindent
A\\[1ex]
B
\bigskip
\noindent
A\\[-2ex]
B
\bigskip
\noindent
A\hspace{2cm}B\\
A \hspace{2cm} B
\bigskip
\noindent
A\hfill B\\
A\dotfill B\\
A\hrulefill B
\end{document}3.5 Ortamlar
3.5.1 Metin hizalama
\LaTeX’de metni sola hizalamak için flushleft, sağa hizalamak için flushright ve ortalı hizalamak için center ortamları kullanılır.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\begin{flushleft}
burası sola hizalı
\end{flushleft}
\begin{flushright}
sağa hizalı
\end{flushright}
\begin{center}
ve ortalı
\end{center}
\end{document}3.5.2 Sütunlara ayırma
\LaTeX’de belgenin tamamının iki sütun dizilmesi için \documentclass komutunun seçeneğine twocolumn yazılabileceğinden bahsettik. Bu, tüm belgenin iki sütun dizilmesini sağlar. Bazı sayfaları iki, bazılarınıysa tek sütun dizmek istiyorsanız \twocolumn ve \onecolumn komutlarını kullanmanız gerekir. \twocolumn komutunun verildiği sayfadan sonraki sayfalar iki, \onecolumn komutunun verildiği sayfadan sonraki sayfalar tek sütun dizilir.
Eğer metni daha fazla sütuna bölmek ve sütunları istediğiniz yerden başlatmak gibi daha fazla seçenek istiyorsanız, multicols ortamını kullanmanız gerekir. Bu ortamı kullanabilmek için
\usepackage{multicol}komutuyla multicol paketini eklemelisiniz.
\begin{multicols}{<sütun sayısı>}
\end{multicols}Burada, <sütun sayısı> değişkeninde oluşturulmak istenen sütun adedi sayıyla belirtilir.
Bu ortamda sütun genişlikleri eşit olup, sütunlar arası boşluk \columnsep, sütunlar arasındaki çizginin kalınlığı \columnseprule ve sütunlar arasındaki çizginin rengi \columnseprulecolor komutlarında saklıdır. Bu değişkenler \setlength ya da \def komutları kullanılarak değiştirilebilir.
\setlength{\columnsep}{1cm}
\setlength{\columnseprule}{1pt}
\def\columnseprulecolor{\color{blue}}Yukarıdaki birinci komutla sütunlar arasındaki boşluk 1 cm, çizgi kalınlığı 1 pt ve çizgi rengi mavi olarak düzenlenir. Bu komutlar ya sahanlığa ya da ortamı kullanmadan önce gövdeye yazılmalıdır.
Şimdiye kadar renk kullanımından bahsetmedik ancak çizgi rengini değiştirmek için verilen komutun kullanılabilmesi için sahanlığa \usepackage{xcolor} komutuyla xcolor paketinin eklenmesi gerekir.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{multicol}
\usepackage{xcolor}
\usepackage{lipsum}% Örnek verirken anlamsız metinler
%oluşturmaya yarayan bir paket
\begin{document}
\begin{multicols}{2}
Bilim, yalnızca bir bilgi edinme etkinliği değildir. Onun bir
eylem yönünün olduğu da unutulmamalıdır.
\end{multicols}
\setlength{\columnsep}{1cm}
\setlength{\columnseprule}{1pt}
\def\columnseprulecolor{\color{blue}}
\begin{multicols}{2}
\lipsum[1-2] % İki paragraf anlamsız örnek metin oluşturma komutu
\end{multicols}
\end{document}Sütunu kesmek için \columnbreak komutu kullanılır. Komutun verildiği yerde sütun kesilir, ardından kesme noktasından önceki paragraflar tüm kullanılabilir alanı doldurmak için eşit olarak dağıtılır. Dolayısıyla bazen beklenen sonucu vermeyebilir.
Varsayılan multicols ortamında sütunların her biri aynı miktarda metin içerecek şekilde dengelenmiştir. Bu, ortamın yıldızlı sürümü (multicols*) kullanılarak değiştirilebilir.
3.5.3 Listeleme
3.5.3.1 Temel listeler
\LaTeX’de listeleme için değişik ortamlar vardır. Bu ortamlar tek başına kullanılabileceği gibi birlikte de kullanılabilirler. Her ortamda maddeler \item komutuyla belirtilir.
Bir listeyi numaralı şekilde dizmek için enumerate ortamı kullanılır.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\begin{enumerate}
\item madde 1
\begin{enumerate}
\item alt madde 1
\begin{enumerate}
\item en alt madde 1
\end{enumerate}
\item alt madde 2
\end{enumerate}
\item madde 2
\end{enumerate}
\end{document}Numarasız, özel işaretli listeler için itemize ortamı kullanılır ve bu ortamda madde işareti değiştirilebilir.
Açıklamalı bir liste içinse description ortamı kullanılır. Bu ortamda köşeli parantez içine alınan anahtar kelimeler kalın dizilir.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\begin{itemize}
\item madde 1
\item madde 2
\item[$\circ$] madde 3
\item[+] madde 4
\end{itemize}
\begin{description}
\item[Nokta] Boyutu olmayan
\item[Çember] Bir noktaya eşit
uzaklıktaki noktaların geometrik yeri
\end{description}
\end{document}3.5.3.2 Listeleri özelleştirmek
Listelerin özelleştirmek için enumerate paketi kullanılabilir. Paketi \usepackage{enumerate} komutuyla ekledikten sonra enumerate ortamını başlatan komutun peşine köşeli parantezler içinde madde işaretlerinin tipi belirtilebilir:
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{enumerate}
\begin{document}
\begin{enumerate}[I.]
\item bir
\item iki
\item üç
\end{enumerate}
\end{document}Bunun dışında çok daha fazla özelleştirmeye izin veren enumitem paketi vardır. Dileyen okur paket belgesini inceleyip listelerini özelleştirebilir.
3.5.4 Özet
Makalenize (article) özet koymak isterseniz abstract ortamını kullanırsınız.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\begin{abstract}
Bu çalışmada\dots
\end{abstract}
\end{document}3.5.5 Yazıldığı gibi basma
Bir metin, nasıl yazıldıysa, yani boşluklar ve \LaTeX komutları işleme konmadan olduğu gibi dizilmesi isteniyorsa verbatim ortamında yazılır.
Satır içinde aynı şey yapmak istenirse \verb komutu \verb|<metin>| şeklinde kullanılır.
Eğer verbatim ortamı yıldızlı (verbatim*) şeklinde kullanılırsa boşluklar özel bir işaretle gösterilir. Aynı şeyi \verb* komutu da yapar.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\begin{verbatim}
Nasılsa öyle! # " ~
\end{verbatim}
\verb|\$| komutuyla \$ olur.
\begin{verbatim*}
Boşluklar özel bir işatretle
gösterilir.
\end{verbatim*}
\verb*|aynı şekilde.|
\end{document}3.5.6 Başlık sayfası (kapak)
Başlık sayfası için titlepage ortamı kullanılır.
\documentclass{book}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
\begin{titlepage}
\begin{center}%ortalı
\vspace*{\baselineskip}%boşluk
{\Large Yazar adı}
\vspace*{2cm} %boşluk
\textbf{\LARGE İlk başlık satırı}\\[\baselineskip]
{\Huge Ana Başlık}\\[\baselineskip]
{\Large \textit{Alt başlık }}
\vfill %sonra gelenlerisayfa altına yasla
{\large Yayıncı, Yıl}
\vspace*{3\baselineskip}%boşluk
\end{center}
\end{titlepage}
\end{document}Başlık bu şekilde oluşturulduğunda bu sayfada numara basılmaz ve bu sayfa bir numaralı sayfa olur. Ayrıca, \maketitle komutuyla oluşturulan başlıktan farklı olarak sayfadaki her şeyi dilediğiniz gibi biçimlendirebilirsiniz.
3.5.7 Alıntı yapma ve şiir dizme
\LaTeX’de kısa alıntılar için quote, çok paragraflı uzun alıntılar için quotation, şiir dizmek içinse verse ortamı kullanılır. quotation ortamında her paragrafın ilk satırı içerden başlar. verse ortamında şiir satırları \\ komutuyla sonlandırılır ve kıtalar arası boş bir satır bırakılır.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
Marx, Kapital'e şöyle başlar:
\begin{quote}
Kapitalist üretim tarzının egemen olduğu toplumların zenginliği,
`muazzam bir meta yığını' olarak görünür; bunun basit biçimi tek
bir metadır. Bu nedenle, incelememiz, metanın analiziyle başlıyor.
\end{quote}
Şimdi Cemal Süreya'nın \emph{Bu Bizimki} şiiriyle devam edelim:
\begin{verse}
Yıkıcı bir aşk bu,\\
Yıkıyor milletin ortasına\\
Tutku yükünü.
Bölücü bir aşk,\\
\dots
\end{verse}
\end{document}3.6 Yazıtipleri
3.6.1 Giriş
Yazıtipi konusu kodlama, aile, biçem ve boyut olmak üzere dört alt başlıkta incelenebilir. Kodlama çok teknik bir konu olup amacımız dışındadır, ancak sadece şunu belirtelim ki kodlama işini \LaTeX’de daha önce bahsettiğimiz fontenc paketi üstlenir. Bu paketi belgenize eklemiş olduğunuzu varsayarak devam edeceğiz.
Bu yazıda anlatacağımız şeylerden bazıları bir bakıma \LaTeX’in felsefesine aykırı olacak. Nitekim \LaTeX, \documentclass komutunda belirtilen ana yazıtipi boyutuna göre, dipnot ya da başlık gibi ana yazıtipi boyutundan farklı dizilen şeylerin boyutunu olabilecek en güzel ve doğru şekilde ayarlar.
3.6.2 Aile
Yazıtipleri Roman ya da Serif, Sans Serif ve Typewriter olmak üzere üç ailede toplanabilir. Roman ailesi tırnaklı ya da süslü diyebileceğimiz yazıtiplerini, Sans Serif ailesi tırnaksız ya da süssüz yazıtiplerini ve Typewriter ailesi de daktilo yazıtiplerini barındırır.
\LaTeX’de her belge sınıfı varsayılan yazıtipi ailesiyle gelir. beamer sınıfının varsayılan ailesi Sans Serif olup, diğer sınıfların varsayılan ailesi Roman’dır.
Varsayılan aile \familydefault komutunda saklı olup, \renewcommand komutuyla değiştirilebilir.
\renewcommand{\familydefault}{\rmdefault}
\renewcommand{\familydefault}{\sfdefault}
\renewcommand{\familydefault}{\ttdefault} Birinci komut sahanlığa yazılırsa, belge sınıfından bağımsız olarak varsayılan aile Roman, ikincisi yazılırsa Sans Serif, üçüncüsü yazılırsa Typewriter olur.
Eğer belgenin tamamının değilde bazı kelime ya da cümlelerin farklı aileden yazılması istenirse –ki genelde böyle kullanılır– aşağıdaki komut ya da bildirimler kullanılır.
| Komut | Bildirim | Aile |
|---|---|---|
\textrm |
\rmfamily |
\textrm{Roman (Serif)} |
\textsf |
\sffamily |
\textsf{Sans Serif} |
\texttt |
\ttfamily |
\texttt{Typewriter} |
\LaTeX’de varsayılan yazıtipi Computer Modern olup, ek bir pakete ihtiyaç duymadan kullanılabilecek yazıtipleri aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.
| Kısaltma | Yazıtipi |
|---|---|
| cmr | Computer Modern Roman (varsayılan) |
| lmr | Latin Modern Roman |
| pbk | Bookman |
| bch | Charter |
| pnc | New Century Schoolbook |
| ppl | Palatino |
| ptm | Times |
| put | Utopia |
| ccr | Computer Concrete |
| fi4 | Inconsolata |
| Kısaltma | Yazıtipi |
|---|---|
| cmss | Computer Modern Sans Serif (varsayılan) |
| lmss | Latin Modern Sans Serif |
| pag | Avant Garde |
| phv | Helvetica |
| fvs | Bitstream Vera Sans |
| Kısaltma | Yazıtipi |
|---|---|
| cmtt | Computer Modern Typewriter (varsayılan) |
| lmtt | Latin Modern Typewriter |
| pcr | Courier |
| Kısaltma | Yazıtipi |
|---|---|
| pzc | Elyazısı |
Varsayılan yazıtipleri \rmdefault, \sfdefault ve \ttdefault komutlarında saklı olup, \renewcommand komutuyla değiştirilebilirler.
\renewcommand{\rmdefault}{<kısaltma>}Burada <kısaltma>, şekillerde belirtilen kısaltmalardır. Örneğin
\renewcommand{\rmdefault}{put}komutu sahanlığa yazıldığında, eğer varsayılan aile Roman ise belgenizin ana yazıtipi Utopia olur.
Eğer tüm belgenin değil, bazı kelime ya da cümlelerin farklı yazıtipinde yazılması istenirse \fontfamily komutuyla \selectfont komutu birlikte aşağıdaki şekilde kullanılır.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
{\fontfamily{pbk}\selectfont Bookman yazıtipi.} Ana yazıtipi.
\end{document}Varsayılan yazıtipi paket ekleyerek de değiştirilebilir. Bu hem pratiktir hem de bazı paketler matematiksel ifadelerin yazıtipine de etki eder. Bu paketlerin ne oldukları ve nasıl çıktı verdiklerini Gates (2012)’de bulabilirsiniz.
Bunların dışında beğenebileceğiniz birçok yazıtipini \LaTeX Yazıtipi Kataloğu’nda bulabilirsiniz.
3.6.3 Biçem
Metin içinde kelimeleri bazen italik bazen de kalın dizmek isteyebilirsiniz. Bu değişimler aşağıdaki tablodaki komut ya da bildirimlerle yapılır.
| Komut | Bildirim | Çıktı Biçimi |
|---|---|---|
\textnormal |
\normalfont |
Normal (varsayılan) |
\emph |
\em |
Vurgulu |
\textit |
\itshape |
İtalik |
\textsc |
\scshape |
Baş harfler büyük |
\textsl |
\slshape |
Eğik |
\textup |
\upshape |
Dik (varsayılan) |
\textbf |
\bfseries |
Kalın |
\textmd |
\mdseries |
Orta kalın (varsayılan) |
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
İzleyen kelime \textit{italik}
harflerle yazılmıştır. Geri kalan kısmı
normaldir.
İzleyen ifade {\slshape {\bfseries eğik kalındır}}.
İzleyen ifade \textit{\textbf{italik kalın}}, ama bu
\textsc{\textit{büyük küçük harf değil}}.
{\em Vurgulu metinde tekrar
vurgu yapılırsa {\em normale}
döner.}
\end{document}3.6.4 Boyut
Yazıtipi boyutunu değiştirmek için küçükten büyüğe sırasıyla
\tiny, \scriptsize, \footnotesize, \small, \normalsize, \large, \Large, \LARGE, \huge, \Huge bildirimleri kullanılır.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
{\Large Büyük} ve
{\scriptsize küçük} harfler.
\end{document}Bu bildirimlerin aynı zamanda satır aralığını da değiştirdiğine dikkat edilmelidir. Aşağıdaki iki örnekte, \par (paragraf) komutunun verdiğiniz yere bağlı olarak farklı sonuçlar ürettiği gösterilmiştir. Doğru kullanım ikincisidir.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{lipsum}
\begin{document}
{\large \lipsum[2]}\par
{\large \lipsum[2]\par}
\end{document}Bu bildirimlerin etkisi belge ana yazıtipi boyutuna bağımlıdır. Mutlak boyutlar Tablo 3.6’de gösterilmiştir.
| 10 pt (varsayılan) | 11 pt seçeneği | 12 pt seçeneği | |
|---|---|---|---|
\tiny |
5pt | 6pt | 6pt |
\scriptsize |
7pt | 8pt | 8pt |
\footnotesize |
8pt | 9pt | 10 pt |
\small |
9pt | 10 pt | 11 pt |
\normalsize |
10 pt | 11 pt | 12 pt |
\large |
12 pt | 12 pt | 14 pt |
\Large |
14 pt | 14 pt | 17 pt |
\LARGE |
17 pt | 17 pt | 20 pt |
\huge |
20 pt | 20 pt | 25 pt |
\Huge |
25 pt | 25 pt | 25 pt |
Bağımsız bir yazıtipi boyutu elde etmek için \fontsize ile \selectfont komutları birlikte kullanılır.
{\fontsize{<boyut>}{<aralık>}\selectfont <metin>}Buradaki <boyut> yazıtipi boyutu, <aralık> ise satır aralığıdır. İkisinin de ölçü birimi punto (pt) olup, temel kural, aralığın boyutun 1.2 katı olmasıdır.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\begin{document}
{\fontsize{30}{36}\selectfont
Yazı tipi boyutu 30 punto,
satır aralığı 36 punto.}
\end{document}Ana yazıtipi boyutu \normalsize komutunda saklı olup, \renewcommand komutuyla değiştirilebilir.
\renewcommand{\normalsize}{\fontsize{30}{36}\selectfont}Yukarıdaki komutu sahanlığa yazarsanız belgenizin ana yazıtipi boyutu 30 pt, satır aralığı ise 36 pt olur.
3.7 Renkli Yazma
\LaTeX’de renkler color ya da xcolor paketleriyle kullanılır. İkinci paket daha güçlüdür.
\usepackage{xcolor}komutuyla paketi ekledikten sonra \color ya da \textcolor komutları aşağıdaki şekillerde kullanılır.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{xcolor}
\begin{document}
\color{red}{Kırmızı}\\
{\color{blue} Tamamı mavi}\\
\textcolor{pink}{Pembe}
\end{document}Kullanılabilecek renk adları black, white, gray, darkgray, lightgray, brown, red, green, blue, cyan, magenta, lime, olive, orange, pink, purple, teal, violet ve yellow’dur.
Eğer \documentclass komutunun seçeneğine divpsnames yazılırsa aşağıdaki renkler de kullanılabilir duruma gelir.
Bunlar da yeterli gelmiyorsa seçeneklere bir de svgnames yazın ve buradaki yüzden fazla rengi kullanılabilir duruma getirin.
3.7.1 Yeni renkler oluşturmak
\LaTeX’in size hazır olarak verdiği renkler yeterli gelmezse kendi renklerinizi oluşturabilirsiniz. Bu, iki şekilde yapılabilir.
Hazır renkler istenilen oranlarda karıştırılarak yeni renkler elde edilebilir. Aşağıda karışımın nasıl hazırlanabileceği gösterilmiştir.
\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{xcolor}
\begin{document}
\color{blue!80}{\%80 mavi \%20 beyaz}\\
\color{red!40!blue}{\%40 kırmızı \%60 mavi} \\
{\color{yellow!20!green!75!black} \%20x0.75=15 sarı
\%(100-20)x0.75=60 yeşil \%100-75=25 siyah}
\end{document}İkinci yol \definecolor komutuyla renk modelleri kullanmaktır.
| Model | Açıklama |
|---|---|
| gray | Grinin tonları (0-1). 0 (siyah), 1 (beyaz). Yani 0.95 çok açık gri, 0.30 koyu gri olur. |
| rgb | Red, Green, Blue (0-1). Üç renk (kırmızı, yeșil, mavi) 0 ile 1 arasında bir sayıyla temsil edilir. |
| RGB | Red, Green, Blue (0-255). Üç renk (karmızı, yeșil, mavi) 0 ile 255 arasında bir sayıyla temsil edilir. |
| HTML | Red, Green, Blue (OO-FF). Kodlar RRGGBB şeklinde verilir. |
| cmyk | Cyan, Magenta, Yellow, Black (0-1). Dört renk (camgöbeği, eflatun, sarı, siyah) 0 ile 1 arasında bir sayıyla temsil edilir. |
Komut
\definecolor{<isim>}{<renk modeli>}{<kod>}şeklinde verilir. Burada <isim>, sizin daha sonra kullanmak üzere vereceğiniz bir isimdir. Kodlar için HueSnap adresinden yararlanabilirsiniz. Örneğin
\definecolor{renk1}{gray}{0.50}
\definecolor{renk2}{rgb}{1,0.7,0.3}
\definecolor{renk3}{RGB}{125,32,200}
\definecolor{renk4}{HTML}{CC33CC}
\definecolor{renk5}{cmyk}{0,0.7,1,0.5}komutlarıyla renk1, renk2, renk3, renk4 ve renk5 adında beş adet renk tanımlanmış olur. Bu komutlar ya sahanlığa ya da bu renkleri kullanacağınız satırdan önce gövdeye yazılmalıdır.
Yeni oluşturduğunuz rengi tek seferlik kullanacaksanız
\color[<model>]{<kod>}
\textcolor[<model>]{<kod>}{<metin>}komutlarını kullanabilirsiniz.
Metnin arka planını renklendirmek için \colorbox komutu kullanılır. Benzer \fcolorbox komutu aynı şeyi çizgi çizerek yapar.
\colorbox{<arka plan rengi>}{<metin>}
\colorbox[<renk modeli>]{<arka plan rengi>}{<metin>}
\fcolorbox{<çizgi rengi>}{<arka plan rengi>}{<metin>}
\fcolorbox[<renk modeli>]{<çizgi rengi>}{<arka plan rengi>}{<metin>}Komutlar yukarıda gösterildiği şekilde kullanılabilir.
\documentclass[dvipsnames]{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage{xcolor}
\begin{document}
{\color[RGB]{102,0,51} Bol}
\textcolor[RGB]{0,76,153}{Çeşit bol}
\colorbox{Cyan}{Metin}
\colorbox[rgb]{0.4,0.4,0.5}{Metin}
\fcolorbox{red}{yellow}{Metin}
\fcolorbox[RGB]{0,0,0}{255,204,255}{Metin}
\end{document}Sayfaları renklendirmek için ise \pagecolor komutu kullanılır. Komutun zorunlu değişkeninde renk belirtilir. Tekrar normale (beyaz) dönmek için \nopagecolor komutu kullanılır. Eğer bu işe yaramazsa \pagecolor{white} komutunu kullanabilirsiniz.